Warszawa Singera na Andersa 15

26.08.2023 12:00

Zapraszamy na wydarzenia organizowane w CKJ w trakcie Festiwalu Warszawa Singera!

26.08 SOBOTA

12.00

„Sing-że mir a lidele in jidysz” – warsztaty piosenki żydowskiej, prowadzenie: Teresa Wrońska (piano)

Zapraszamy wszystkich, którzy interesują się kulturą jidysz na dwie godziny wspólnego śpiewania połączonego z fascynującymi opowieściami Teresy Wrońskiej o tradycji i kulturze żydowskiej. Znajomość języka jidysz nie jest konieczna, teksty są przygotowywane w transkrypcji, a ich treść wyjaśni Prowadząca.

Teresa Wrońska – Pianistka, kompozytorka, aranżerka. Od 1983 roku kierownik muzyczny Teatru Żydowskiego w Warszawie. W 2015 roku odznaczona za osiągnięcia artystyczne Złotym Krzyżem Zasługi. Wybitna znawczyni muzyki żydowskiej, edukatorka i pedagog śpiewu.

Wstęp wolny

27.08 NIEDZIELA

11.00

„Birkat HaBajt – błogosławieństwo dla domu” – warsztaty plastyczne połączone z kaligrafią, prowadzenie: Helena Czernek

Warsztaty poświęcone będą Błogosławieństwu Domu, czyli Birkat HaBajit, które w formie dekoracyjnej umieszcza się w żydowskich domach. W trakcie warsztatów zapoznamy się z treścią tego błogosławieństwa i nauczymy się kaligrafować jego nazwę, a następnie każdy z uczestników wykona pracę plastyczną bazującą na oryginalnym błogosławieństwie lub stworzonym przez siebie osobiście. Prace wykonywane będą techniką kolażu, w którym komponować będziemy kolory, kształty, faktury i hebrajskie litery.

•••

Helena Czernek – ukończyła Wydział Wzornictwa na ASP w Warszawie, studiowała także hebraistykę na UW i wzornictwo na Bezalelu w Jerozolimie. Projektantka i artystka skupiona głównie wokół tematyki żydowskiej. Współzałożycielka studia MI POLIN, autorka projektu papierowych żonkili na obchody rocznicy wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim i współautorka przejść dla pieszych w formie klawiatury fortepianu zrealizowanych na Rok Chopinowski 2010 na ul. Emilii Plater w Warszawie oraz w kilku europejskich miastach. Tworzy nowoczesne judaika, prowadzi działania w przestrzeni, zajmuje się także drzeworytem japońskim z elementami hebrajskiej kaligrafii, maluje. Jej prace pokazywane były na wielu wystawach w kraju i za granicą, a niektóre z nich znajdują się w zbiorach m.in. Jewish Museum w Nowym Jorku, Jüdisches Museum w Wiedniu, Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Congregation Beit Simchat Torah w Nowym Jorku.

Warsztat bezpłatny, zapisy od 14 do 25 sierpnia: ckj@jidysz.org.pl

13.00

„Dzikie zioła Muranowa” – warsztaty rodzinne z cyjanotypią, prowadzenie: Zofia Mioduszewska-Wajszczak

Warszawa graniczyła kiedyś z terenami niezagospodarowanymi. Stolicę otaczały pola i łąki. Isaac Bashevis Singer w Urzędzie mojego ojca opisuje wycieczkę na Cytadelę, jak wyprawę w podmiejską zieloną dżunglę, pełną zapachu i koloru. Okolice dawnego Muranowa porastały kwiaty i zioła. Ulica Dzika, sąsiadująca niegdyś z Centrum Kultury Jidysz, prowadziła do rogatek miejskich, a w okolicy pełno było glinianek i stawów. Podczas warsztatów rodzinnych utrwalimy dzikie zioła, rośliny zebrane na Muranowie i w jego okolicach, techniką fotograficzną wykorzystująca światłoczułość soli żelaza – cyjanotypią.

Zofia Mioduszewska-Wajszczak – animatorka kultury i kuratorka rodzinnych projektów artystycznych. Prowadzi artystyczne warsztaty rodzinne dla warszawskich instytucji kultury. Więcej: https://bebegu.wordpress.com

Warsztat bezpłatny, zapisy od 14 do 25 sierpnia: ckj@jidysz.org.pl

15.30

„Świat bajek Singera – trójwymiarowe obrazy” – warsztaty dla młodzieży (od 13 lat) i dorosłych, prowadzenie: Dominika Ludwig

Bajki Izaaka Baszewisa Singera to niezwykle barwne opowieści, które od dekad zachwycają dzieci i dorosłych na całym świecie. Podczas warsztatów w Centrum Kultury Jidysz staną się one inspiracją do stworzenia trójwymiarowych obrazów. Uczestnicy poznają różne techniki wycinanki i kolażu, które posłużą im do ożywienia najbardziej znanych postaci z opowieści Singera.

Dominika Ludwig – mieszka w Warszawie, pochodzi z Sejn. Historyczka sztuki z doświadczeniem w tworzeniu koncepcji i realizacji projektów z obszaru kultury, jak również ich promocji. Związana m.in. z Centrum Kultury Jidysz oraz Ośrodkiem „Pogranicze” w Sejnach. Współtwórczyni Filmowej Kolekcji Opowieści Pogranicza.

Warsztat bezpłatny, zapisy od 14 do 25 sierpnia: ckj@jidysz.org.pl

29.08 WTOREK

godz. 11.00-16.00

Sesja naukowa w Centrum Kultury Jidysz | „Literacka rodzina Singerów – konteksty, przekłady, nowe interpretacje” – pod opieką naukową prof. dr hab. Moniki Adamczyk-Garbowskiej (UMCS)

Od przyznania Izaakowi Baszewisowi Singerowi Nagrody Nobla upłynie w tym roku 45 lat. Dwie ostatnie dekady XX w. minęły pod znakiem ogromnej popularności jego utworów. Mniej uwagi poświęcano bratu Izraelowi Jehoszui (tylko trzy jego powieści ukazały się drukiem), a siostra Ester Kreitman pozostawała w zupełnym cieniu. W ostatnich latach z dużym opóźnieniem wydano w Polsce wszystkie utwory Ester Kreitman (zbiór opowiadań Rodowód oraz powieści Taniec demonów i Brylanty) oraz wybory opowiadań Izraela Jehoszui Singera Na obcej ziemi i Perły, powieść Towarzysz Nachman i Wspomnienia ze świata, którego już nie ma. Ukazała się także powieść Baszewisa Singera Ruda Kejla, a w przygotowaniu jest wybór jego opowiadań. Wszystkie te publikacje stwarzają możliwość spojrzenia na twórczość utalentowanego rodzeństwa z nowej perspektywy i zwrócenia uwagi na podobieństwa i różnice w ich warsztacie pisarskim, spojrzeniu na historię, tradycję żydowską, a także własne dzieciństwo i młodość. Pozwalają także rozpatrywać ich utwory z szerszej perspektywy, zarówno literatury jidysz jak i literatury europejskiej i amerykańskiej. W trakcie sesji poruszone zostaną wybrane aspekty pisarstwa trojga pisarzy, recepcji ich utworów oraz kwestii przekładu.

PROGRAM:

godz. 11.00 Otwarcie sesji i wprowadzenie do tematu

godz. 11:15 dr Meirav Hen (Tel-Hai College), The Singer Family Today: The Children and Grandchildren and the Relationships across and within Generations (z tłumaczeniem na jęz. polski

godz. 11:45 Remigiusz Grzela (Teatr Żydowski), Poszukiwanie Singera i tożsamości żydowskiej po upadku komunizmu

godz. 12:15-12:30 Przerwa

godz. 12:30 dr Zuzanna Kołodziejska-Smagała (UW), „Dziewczynki nie muszą na nic wyrastać” – dorastanie Żydówek na przełomie XIX i XX wieku na przykładzie tekstów literackich i autobiograficznych Ester Kreitman i jej rówieśniczek

godz. 13:00 dr Monika Szabłowska-Zaremba (KUL), Namiętność niejedno ma imię – portrety kobiet w prozie Ester Kreitman, Izraela Jehoszui Singera i Isaaca Bashevisa Singera

godz. 13:30-14:30 Przerwa

godz. 14:30 dr Monika Polit (UW), Izrael Jehoszua Singer i jego opowieść o świecie, którego już nie ma (on-line)

godz. 15:00 dr Monika Jaremków (UWr), Moc skojarzeń, czyli o okładkach przekładów prozy Isaaca Bashevisa Singera na język polski

godz. 15:30-15:45 Przerwa

godz. 15:45 Bella Szwarcman-Czarnota, Jankew Glatsztejn i Icchok Baszewis Singer o „bezecnej mowie” w literaturze jidysz

godz. 16:15 prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska (UMCS), Icchok Baszewis vel Isaac Bashevis Singer – oryginały i przekłady

godz. 16:45-17:15 Dyskusja i zakończenie sesji

Wstęp wolny. Wydarzenie transmitowane on-line na: facebook.com/centrumkulturyjidysz

31.08 CZWARTEK

18.00

„Scyzoryk” – performatywne słuchowisko polsko-jidyszowe na podst. „Scyzoryka” Szolema Alejchema | Radio Uziemienie

W słuchowisku w wykonaniu kolektywu Radio Uziemienie gościnny udział wezmą: Natalia Chmielarz i Michalina Jadczak.

Współpraca realizatorska – oświetlenie i transmisja online: Hubert Osmólski.

Konsultacje jidysz: Karolina Szymaniak.

Tłumaczenie z języka jidysz: Bella Szwarcman-Czarnota.

Klasyka żydowskiej prozy po raz pierwszy w interpretacji dźwiękowej zrealizowanej formie performatywnego słuchowiska na żywo w przestrzeni Centrum Kultury Jidysz przez artystki i artystów z Radia Uziemienie.

“Posłuchajcie, dzieci” – zwraca się do czytelników i czytelniczek Szolem Alejchem w pierwszych słowach swojego opowiadania, choć przecież najpilniej słuchać go będą ci spośród nich, którzy od dawna już nie są dziećmi, bo historia, którą ma im opowiedzieć, jest właśnie o tym, jak przestaje się nimi być.

Zakrzyczany w domu i w chederze żydowski chłopiec kradnie wymarzony scyzoryk, który ma mu posłużyć za wytrych do dorosłości i pierwszy raz w życiu przychodzi mu zapłacić cenę za to, że zdobył się na myśl o niezależności. Wkracza w ciemnawą przestrzeń między „pragnę” i „mogę”, którą wypełniają urywane szepty i nagłe wrzaski, świst poprzedzający szloch, gardłowy śmiech i urwany oddech; polski i jidysz; już nie dzieciństwo, jeszcze nie dorosłość.

Ostrze składa się bezszelestnie i miękko sunie po materiale w głąb kieszeni. Nie, zaczeka jednak na to, by gładko otworzyć się dopiero w ostatniej scenie; będzie suflować wszystkie rozmowy, powtórzy każdy gest i błyśnie przewrotnie tuż przed podjęciem najważniejszej decyzji. Jeszcze chwila i napięcie będzie można kroić nożem, ale uwaga – jeśli kto nie potrafi go przeciąć, ostrze zwróci się przeciw niemu. A to przecież jeszcze tylko dziecko, posłuchajcie…

Radio Uziemienie to niezależne, kolektywne słuchowisko, które eksploruje ścieżki prowadzące do naprawy społecznej, ekologicznej regeneracji i radykalnego dobrostanu. Kolektyw został założony w 2020 roku i tworzą go Agnieszka Cieszanowska, Anna Jurgielewicz (znana również jako Jurdzi), Witek Dąbrowski oraz Marek Głogowski. Poprzez tekst, głos, ruch i dźwięk tworzą przestrzeń wspólnego słuchania i współistnienia w obliczu kryzysu. Chcą zapraszać do głębokiego słuchania, podążania za obrazami, dźwiękami i zapachami świata ludzkiego i tego co poza nim.

Dotychczas zrealizowali performance “undifferentiated [un-DIH-feh-REN-shee-AY-ted]” podczas Performance Platform lublin 2023 w Galerii Labirynt; czytania plenerowe podczas obu edycji Forest Zoom Festival; w ramach cyklu Sitogród w Solatorium;, a także w Galerii Karowa podczas performatywnej kolacji w ramach wystawy “Blissful Strangers” i finisażu “Same Water” w Solatorium. Przygotowały performance i instalację dla Bulbes – Festiwalu Ziemniaka w Centrum Kultury Jidysz. Zdobyły nagrodę w otwartym konkursie “Bloki” organizowanym przez Mazowiecki Instytut Kultury i Stołeczne Radio Kapitał. https://www.instagram.com/radio.uziemienie/.

Michalina Jadczak – hebraistka i kulturoznawczyni; jako animatorka kultury żydowskiej współpracuje m.in. z Centrum Kultury Jidysz, Fundacją Shalom oraz Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Zawodowo zajmuje się koordynacją projektów edukacyjnych i kulturalnych (w 2023r. dołączyła do zespołu fundacji Forum Dialogu działającej na rzecz wzmacniania stosunków polsko-żydowskich), pracuje jako tłumaczka oraz lektorka języka hebrajskiego. Wraz z Natalią Chmielarz prowadzi w Radio Kampus audycję poświęconą muzyce bliskowschodniej.

Natalia Chmielarz – kulturoznawczyni, animatorka kultury żydowskiej. Współpracuje między innymi z Centrum Kultury Jidysz i Fundacją Shalom, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Stowarzyszeniem Zasiej, Fundacją Ziemniaki. Koordynatorka i kuratorka artystyczna projektów edukacyjno-kulturalnych o tematyce wielokulturowej, zwłaszcza zaś języka i kultury Żydów aszkenazyjskich. Razem z przyjaciółką Michaliną Jadczak prowadzi audycję poświęconą muzyce bliskowschodniej w Radio Kampus. Jako półprofesjonalna DJ Rachel występuje także z Michaliną w kolektywie 25% kosher, 25% halal, 50% melodrama. Obecnie pracuje nad punkowym projektem jidyszowym w duchu DIY.

Wstęp wolny. Wydarzenie transmitowane on-line na: facebook.com/centrumkulturyjidysz

Wydarzenie towarzyszące zorganizowane przez Teatr Żydowski-Centrum Kultury Jidysz w ramach projektu „Lektoraty jęz. jidysz, hebrajskiego i warsztaty piosenki jidysz”

Dofinansowano ze środków Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

02.09 SOBOTA

16.00

„Jidysz jest kobietą – feministyczne jidyszowe ziny” – warsztaty artystyczne dla dorosłych. Prowadzenie: Julia Fukiet

Podczas warsztatów zinowych z Julią Fukiet zainspirujemy się poetkami tworzącymi w języku jidysz, wzmiankami na temat kobiet w przedwojennej prasie jidyszowej, jak i współczesnymi odniesieniami do żydowskiej herstorii. Będziemy korzystać z różnych technik plastycznych, sięgniemy także po haft – w zinach wszystkie chwyty dozwolone!

Julia Fukiet – ilustratorka. Obecnie kończy studia na wydziale grafiki ASP w Warszawie, gdzie w ramach pracy dyplomowej robi film animowany i serię plakatów o muzyce jazzowej. Lubi filmy klasy B, zespół The Cure i frytki.

Warsztat bezpłatny, zapisy od 14 do 31 sierpnia: ckj@jidysz.org.pl

19.00

Singerówka –  koncert solowy Marii Ka – współczesnej artystki tworzącej w jidysz oraz bingo z aktorem i dziennikarzem, Rafałem Dajborem

Program:

godz. 19:00 Koncert Marii K: „Di shaykhesn די שײַכותן” / Połączenia

Koncerty solowe Marii Ka to wyjątkowe doświadczenia zanurzone we współczesnych środkach artystycznych, ukazujące nowe, innowacyjne oblicza muzyki jidysz. Składają się na nie aktualnie napisane autorskie utwory oraz już istniejące żydowskie piosenki zaadaptowane, jak to bywa z reguły w przypadku występów tej artystki, do kobiecej perspektywy. To elektroniczno-alternatywne podróże z elementami tradycji, których treść obejmuje bieżące tematy społeczne i kwestie dotyczące wielości tożsamości.

Opowiadane są one językiem obecnym od wielu wieków w Polsce, w muzyce Marii zaś przyjmującym nowoczesną formułę. Wśród utworów stworzonych w aktualnych realiach można w trakcie koncertu usłyszeć nagrodzone: Krankheyt i Ven es regnt , uhonorowane Nagrodami Publiczności podczas konkursu Bubbe Awards organizowanego przez Instituto da Música Judaica Brasil, oraz pozostałe piosenki z wyjątkowych solowych albumów artystki: Di arumike velt i audiowizualnego tytułowego Di shaykhesn. Pierwszy z nich został napisany w trakcie pandemii, której rozliczne aspekty istotnie wpłynęły na wymowę całości. W polskim kontekście jego napisanie zbiegło się w czasie z masowymi strajkami kobiet, których atmosfera zainspirowała kreację niektórych utworów, przede wszystkim piosenki ShaWoman.

Album został obszernie zrecenzowany w amerykańskim the Forward An album of Yiddish electropop from Poland captures the coronavirus age – The Forward

Drugi z albumów to wielojęzyczny materiał inspirowany tematem wielości tożsamości. Maria napisała go w trzech językach: jidysz, polskim i angielskim przeplatanych w strukturach piosenek. Każdej piosence towarzyszy wideoklip i wykreowana w warstwie wizualnej persona. Na temat materiału powstał rozległy artykuł w amerykańskim magazynie Tablet (Summer Coldwave – Tablet Magazine) Poza autorskimi utworami, koncert składa się z wielu tradycyjnych żydowskich klasyków, uwspółcześnionych w warstwie zarówno muzycznej jak i tekstowej. Należą do nich Dżankoje, Majn sztetele Bełz, Di mizinke i wiele innych. Materiał wykonywany jest przez Marię Ka z wykorzystaniem głosu i jej standardowego instrumentarium: instrumentu klawiszowego, elektronicznego loopera i efektów wokalnych. Prezentuje słuchaczom i słuchaczkom jidysz jako żywy, dzisiejszy, aktualny i osadzony we współczesnych realiach język – język będący prawdziwie XXI – wiecznym sposobem komunikacji i ekspresji. https://mariakamusic.com/

godz. 20:30 Bingo z Rafałem Dajborem, muzyka jidysz i nagrody

Lemoniada z palemką w sobotni wieczór? Klasyczna gra towarzyska BINGO wzbogacona o ciekawostki ze świata żydowskiego teatru i filmu, przeplatana muzyką. Do wygrania między innymi płyty Gołdy Tencer. Kto się skusi?

Rafał Dajbor – Aktor i dziennikarz. Od 2002 roku występuje w Teatrze Żydowskim w Warszawie. Zagrał kilkadziesiąt niewielkich ról w polskich filmach i serialach, z czego największą popularność przyniosła mu postać ekologa Tomasza „Małego” Tusiewicza w Klanie. Kieruje fundacją Drugi Plan, która za cel stawia sobie ocalenie od zapomnienia mistrzów epizodu polskiego kina i telewizji.

Wstęp wolny; liczba miejsc na Bingo ograniczona, zapisy od 14 sierpnia do 2 września: ckj@jidysz.org.pl

03.09 NIEDZIELA

12.00

„Jak śliwka w kompot!” – rodzinne warsztaty kulinarne, prowadzenie: Katarzyna Batarowska

Otwieramy początek sezonu na śliwki! Zapraszamy do spiżarni CKJ na śliwkowy zawrót głowy. Będzie na słodko i wytrawnie. Przygotujemy: pierogi ze śliwkami i imbirem, śliwkowy chutney, śliwki z patelni z kardamonowym jogurtem, korzenne śliwki w occie.

Katarzyna Batarowska – animatorka kultury, opiekunka artystyczna Teatrzyku Lalkowego Simche, koordynatorka Uniwersytetu Trzeciego Wieku Teatru Żydowskiego. Prowadzi także warsztaty żydowskiej kuchni wegetariańskiej w Centrum Kultury Jidysz.

Warsztat bezpłatny, zapisy od 14 sierpnia do 1 września: ckj@jidysz.org.pl