Grzybów było w bród / gzhibes iz do lerov – wielojęzyczne grzybo[nie]branie

10.07.2024 17:00


[…] zaś innych imiona,

Znane tylko w zajęczym lub wilczym języku,

Od ludzi nieochrzczone; a jest ich bez liku. 

Ni wilczych, ni zajęczych nikt dotknąć nie raczy;

A kto schyla się ku nim, gdy błąd swój obaczy,

Zagniewany, grzyb złamie albo nogą kopnie:

Tak szpecąc trawę, czyni bardzo nieroztropnie.

Ale ten czas szybko leci: Pan Tadeusz kończy 190 lat!

Aż trudno uwierzyć. Jeszcze taki był niedawno mały, dzieckiem – chciałoby się rzec – w kolebce, a tak nam nagle urósł. Jak grzyby po deszczu.

Z okazji okrągłych urodzin Pana Tadeusza zapraszamy do CKJ na wspólne świętowanie.

Zamiast pomników z brązu i nudnych, górnolotnych przemówień proponujemy zbiorową, literacko-zinowo-grzybową zabawę.

Wybierzmy się na wielojęzyczne grzybobranie!

Dlaczego grzybobranie?

  • Bo grzyby nas otaczają zewsząd, czasem niewidoczne, czasem ukryte w mchu i wśród drzew
  • Bo stanowią organizmy ciekawe, a miliony ich gatunków nadal są przedmiotem badań.
  • Bo serwujemy je w świątecznych potrawach, ale mogą też być trujące, albo halucynogenne.
  • Bo są ważnym motywem w sztuce.
  • Bo w czasach niszczenia środowiska naturalnego warto im się przyjrzeć na nowo i docenić grzybiarski rozmach Mickiewicza.
???? Poczytamy fragment Księgi III o grzybach w różnych językach Litwy: w jidysz, po litewsku, po białorusku, po polsku. Zmapujemy występujące w nim gatunki i zastanowimy się nad tymi, których brakuje. Rozejrzymy się po atlasach grzybów, a nawet za prawdziwymi grzybami. Zobaczymy, co nam ten fragment Pana Tadeusza mówi dziś: jak wyglądają nasze grzybobrania?

Czy w 21-wiecznej metropolii odnajdziemy, choć skrawek wiejskiego, dziewiętnastowiecznego grzybobrazu?

Gdzie w naszym życiu i lekturach napotykamy na grzyby?

Szczegółowy program warsztatów:

17:00 – Zbiórka w CKJ. Krótkie wprowadzenie w Pana Tadeusza i opowieść o jego tłumaczeniach.

17:15 – Muranowskie grzybo(nie)branie. W poszukiwaniu „purchawki, jak pieprzniczki” i tych „od ludzi nieochrzczonych” (III, 285-287), czyli spacer po Muranowie w poszukiwaniu grzybów w mieście. W trakcie spaceru możemy czytać fragmenty. Jakie grzyby rosną w okolicy? Czy są wokół nas grzyby-odmieńce*, grzyby odrzucone, niezauważane?

18:00 – Powrót do CKJ. Montaże/kolaże/zinowisko, czyli zbiorowe tworzenie czegoś.
Co znaleźliśmy w trakcie spaceru? A może właśnie nic? Spróbujemy to opisać, narysować, zmontować materiał dokumentacyjny, posiłkując się fragmentami Pana Tadeusza i innych grzybowych tekstów, albumami, gazetami, przewodnikami i innymi materiałami. Miejsce na swobodną twórczość literacko-kolażowo-grzybową, bez konkretnego celu.

Zachęcamy osoby uczestniczące do przynoszenia własnych materiałów: tekstów o grzybach, zdjęć, obrazków, atlasów grzybów…
19:30 – Wspólne gotowanie / jedzenie zupy.

Animacja:
Tymek Skworoński – ur. 1997, od początku pandemii uczy się jidysz w CKJ. Doktorant na wydziale historii EUI (Florencja, Włochy). Lubi czarną kawę i archiwa.

Współpraca (zupa i ziny): Natalia Chmielarz – koordynatorka i kuratorka projektów kulturalno-artystycznych o tematyce wielokulturowej, zwłaszcza zaś języka i kultury Żydów aszkenazyjskich. Realizatorka festiwali: AN EPELE – אַן עפּעלע FESTIWAL JABŁKA (2021) oraz BULBES בולבעס – FESTIWAL ZIEMNIAKA (2022), łączących polsko-żydowskie dziedzictwo kulturowe. Od niedawna realizuje się w indywidualnej praktyce artystycznej. Zapisy: ckj@jidysz.org.pl